Ο λόγος περί μεταναστών, εκρηκτικά παρών ενόψει ευρωεκλογών, ρητά ή υπόρρητα, συναρθρώνεται με τους λόγους για μια Ευρώπη/ φρούριο με πανεποπτικούς μηχανισμούς ελέγχου, που τείνουν αποκαταστήσουν μια αίσθηση ασφάλειας ή, σωστότερα, να επιδιορθώσουν την διαρρηγμένη αίσθηση ασφάλειας καθώς όλο και ευρύτερες κοινωνικές ομάδες βλέπουν τις τύχες τους στην κόψη του ξυραφιού, έρμαιο μιας οικονομικής διαδικασίας η οποία δεν τους εξασφαλίζει άλλο από την ανασφάλεια.
Έτσι, η αύξηση των μεταναστευτικών πληθυσμών συναρθρώνεται με πολλαπλούς φόβους που παίρνουν είτε τη μορφή του φόβου του εγκλήματος είτε την, λιγότερο εμφανή, μορφή της κατάληψης ζωτικού [και μειούμενου] χώρου [ο πλανήτης εξαντλεί τα αποθέματά του] και, ως τέτοιοι, τροφοδοτούν την λεγόμενη κουλτούρα του ελέγχου. Καθώς δε ο έλεγχος των μεταναστευτικών πληθυσμών δεν μπορεί να περιορισθεί σε τοπικό επίπεδο γιατί αφορά κατά κύριο λόγο το ζήτημα της μετακίνησής τους, η Ευρώπη καλείται να παίξει τον ρόλο του υπερτοπικού χωροφύλακα με πρόταγμα την ασφάλεια. Απ' την άλλη μεριά, καθώς αυτές οι διαδικασίες μετακίνησης είναι απροσχεδίαστες, δεν μπορεί να προβλεφθεί ούτε η εξέλιξη, ούτε η έκτασή τους. Αυτονόητο, λοιπόν, είναι ότι και οι μετακινήσεις τους δεν μπορεί να είναι ούτε νόμιμες ούτε ελεγχόμενος, κατά συνέπεια όταν μιλάμε για έλεγχο μιλάμε εκ των πραγμάτων για καταστολή. Η τρωτότητα δε και η αβεβαιότητα που χαρακτηρίζει την ατομική και κοινωνική ταυτότητα των μεταναστευτικών πληθυσμών τους καθιστά ιδανικούς να αναλάβουν το ρόλο του αποδιοπομπαίου τράγου ή του εσωτερικού εχθρού.
Απρογραμμάτιστα ταξίδια. Η λέξη "απρόσκλητοι" που χρησιμοποιήθηκε κατά κόρον από τον πρόεδρο του ΛΑΟΣ στο πρόσφατο debate των αρχηγών, αποδίδει ίσως περισσότερο απ' οποιαδήποτε άλλη τον πυρήνα του φοβικού συμπλέγματος που μετατρέπει τους μετανάστες σε επίφοβη μάζα, με ομοιογενή χαρακτηριστικά, στερούμενη ανθρώπινων ιδιοτήτων και δικαιωμάτων. Λέει ο Μπάουμαν [2005: 70],[1] «τα αίτια του αποκλεισμού μπορεί να διαφέρουν αλλά, για όλους όσοι τον εισπράττουν, τα αποτελέσματα είναι ακριβώς τα ίδια. Αντιμέτωποι με τον τιτάνιο άθλο να εξασφαλίσουν τους πόρους για την βιολογική τους επιβίωση (τη στιγμή που τους έχει αφαιρεθεί η αυτοπεποίθηση και ο αυτοσεβασμός που απαιτείται για να επιβιώσουν κοινωνικά) δεν έχουν κανένα λόγο να αναλογιστούν και να εκτιμήσουν τη λεπτή διάκριση ανάμεσα στα δεινά που υποφέρει κανείς εκ προθέσεως και την αθλιότητα κατά παράλειψη». Και παρακάτω περιγράφει το αδιέξοδο της κατωτερότητας η οποία επιβάλλεται στους «υπεράριθμους» μέχρι που καταλήγουν να την βιώσουν ως πραγματική: "Οι υπεράριθμοι άνθρωποι βρίσκονται σε αδιέξοδο. Αν επιχειρήσουν να συμμορφωθούν με τον ευνοούμενο σήμερα τρόπο ζωής, κατηγορούνται αμέσως για ανήθικη έπαρση, ψευδή προσχήματα και θράσος,[2] επειδή διεκδικούν επιδόματα που δεν κέρδισαν οι ίδιοι -αν δεν κατηγορηθούν και για εγκληματικές προθέσεις. Σε περίπτωση που διακηρύξουν ανοιχτά τη δυσαρέσκειά τους και αρνηθούν να τιμήσουν αυτόν τον τρόπο ζωής, ο οποίος μπορεί να ευχαριστεί τους έχοντες αλλά δηλητηριάζει τους μη έχοντες, κάτι τέτοιο θεωρείται αμέσως απόδειξη των όσων «έλεγε ευθύς εξαρχής» η «κοινή γνώμη» (ή, ακριβέστερα, οι εκλεγμένοι ή αυτόκλητοι εκπρόσωποί της), ότι οι υπεράριθμοι δεν αποτελούν απλώς ξένο σώμα, αλλά καρκίνωμα που τρέφεται από τους υγιείς ιστούς της κοινωνίας, ορκισμένους εχθρούς του «τρόπου ζωής» και των «όσων μας αντιπροσωπεύουν»" [ό.π. σ. 71]
Δεν είναι να απορεί, λοιπόν, κανείς αν τα περίφημα "κέντρα υποδοχής" μεταναστών μοιάζουν με φυλακές. Η φωτογραφία της ανάρτησης απεικονίζει εφιαλτικές συνθήκες διαβίωσης σε κάποιο απ' αυτά. Η πηγή [tvxs]* δεν προσδιορίζει ποιο είναι αλλά δεν έχει και ιδιαίτερη σημασία, λίγο καλύτερο ή λίγο χειρότερο δεν παύει να είναι ένας περιφραγμένος φυλασσόμενος χώρος, ένας αποθηκευτικός χώρος αθρόας και ακούσιας διαβίωσης του ανθρώπινου "υλικού" που καταλήγει εκεί, χωρίς ούτε καν την "πολυτέλεια" της έκτισης μιας ποινής με προσδιορισμένο χρόνο λήξης. Απρόσκλητοι κι ανεπιθύμητοι πληθυσμοί, στοιβαγμένοι σε περίκλειστους χώρους, όπου η χωροθεσία και η δομή τους συγκροτεί την υλική εκδοχή της κοινωνικής καραντίνας και παγιώνει την αντίληψη ότι η μετανάστευση δεν αφορά πρόσωπα, πολύ λιγότερο δεν αφορά πολίτες, αλλά μια επιδημία που εξαπλώνεται απ' την μια χώρα στην άλλη.
[1] Bauman, Z. (2005), Σπαταλημένες ζωές. Οι απόβλητοι της νεοτερικότητας, Κατάρτι
[2] Ως εντελώς ενδεικτικό παράδειγμα αναφέρω τις επαναλαμβανόμενες εκρήξεις με αφορμή τους αλλοδαπούς αριστούχους στα ελληνικά σχολεία μαθητές, όταν οι επιδόσεις τους κυρωθούν και με τον ρόλο του σημαιοφόρου στις παρελάσεις
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου