χαρακώματα...

"Ωχ καημένε! Εγώ αυτά τα πετάω στα σκουπίδια"...

Και τότε δεν έχει πια σημασία τι είναι αυτό που ο συνομιλητής σου [φίλος, σύντροφος...] πετάει στα σκουπίδια. Μόνον το ότι ήταν κάτι δικό σου και θέλησες να το μοιραστείς, εκείνα τα κλάσματα του δευτερολέπτου πριν σου έρθει κατάστηθα η δήλωση και κόψει τη φράση σου στη μέση. Το χαράκωμα.

Δεν τα στήνουμε πια τα χαρακώματα. Είναι έτοιμα, ορατά ή αόρατα, να περιμένουν την συγκυρία που θα δώσει συγκεκριμένη μορφή στους "απέναντι", υπόσταση στη διαμάχη. Περπατώ, περπατώ εις το δάσος, όταν ο λύκος δεν είναι εδώ ή, αλλιώς, υποτροπιάζουσα κοκκινοσκουφίαση αν δεν κρατάς τις δέουσες αποστάσεις ασφαλείας όταν το θέμα ξεφεύγει απ' το επίπεδο της κοζερί, της στρογγυλάδας, της ευκολίας.

Όμως μια απλή αφορμή είναι το παράδειγμα· το πρόβλημα δεν είναι οι προσωπικές [φιλικές, συντροφικές...] σχέσεις που επανορίζονται [αν και συνήθως δεν συμβαίνει ούτε αυτό, απλώς πάμε παρακάτω] αλλά η ανάγκη επιβίωσης σε οιονεί εμπόλεμες συνθήκες, που απαιτούν να επιλέξεις το ένα από τα δύο άκρα μιας συνθήκης, παρακάμπτοντας το ενδιάμεσο διάστημα, τις αμφίβολες θέσεις που δεν σε καθιστούν αναγνωρίσιμο συνομιλητή, που εγείρουν υποψίες για το ποιόν σου, την αξιοπιστία του λόγου σου. Η εξοικείωση μ' ένα ταξινομητικό ήθος, μ' άλλα λόγια, που αδιόρατα μολύνει και τις προσωπικές σχέσεις -και πάλι ως αφορμή, αυτές.

Τον τελευταίο καιρό βρέθηκα κάμποσες φορές αντιμέτωπη μ' ένα "Παρουσιάστε!", θα έλεγα πολύ περισσότερες από το σύνηθες και δεν νομίζω ότι έχω την αποκλειστικότητα αυτής της εμπειρίας, στην ίδια θέση είναι κι αυτός που βρέθηκε απέναντι στο δικό μου "Παρουσιάστε!" , απέναντι σε όλα τα "Παρουσιάστε!" που μας καθιστούν μέρος μιας εικόνας ή μιας άλλης ή μιας ατέλειωτης σειράς από εικόνες που εναλλάσσονται πριν φτάσεις στο χαράκωμα, εκεί που παγιώνεται η τελευταία εικόνα -στρατιωτάκια ακούνημα, αμίλητα κι αγέλαστα. Στο μεταξύ το θέμα έχει αντίστοιχες φορές επαναπροσδιοριστεί κι ενίοτε έχει ξεχαστεί, υποχωρώντας στην διαμάχη για την αναγνώριση του άλλου ως έγκυρου και αξιόπιστου συνομιλητή.

Το θέμα όμως δεν πολυσκοτίζεται κι αν το ξεχάσεις. Στην έχει εκεί στημένη και σε περιμένει είτε το αναγνωρίζεις είτε όχι. Το θέμα μου, λοιπόν, ή, πιο σωστά, αυτό που εννοώ ως θέμα σ' αυτή την ανάρτηση, είναι τα τεκταινόμενα στα πανεπιστήμια που την αιχμή τους την τοποθετώ στο ζήτημα της μετατροπής του πανεπιστήμιου σε απροκάλυπτα πειθαρχικό μηχανισμό. Εκεί που γίνονται ορατά και τα περί ων ο λόγος χαρακώματα και, για να είμαι πιο ακριβής, εκεί που παραπέμπει το παρκάτω παράθεμα, από τα αγαπημένα μου του Stuart Hall:

"Η αλλαγή των όρων ενός επιχειρήματος είναι εξαιρετικά δύσκολη, εφ’ όσον ο κυρίαρχος ορισμός του προβλήματος απαιτεί, με την επανάληψη, το βάρος και την αξιοπιστία εκείνων που τον προτείνουν ή τον αποδέχονται, την επικύρωση της “κοινής λογικής”. Τα επιχειρήματα που επιμένουν σ’ αυτόν τον ορισμό του προβλήματος θεωρούνται ότι αποτελούν “λογικό” επακόλουθο. Τα επιχειρήματα που επιδιώκουν να αλλάξουν τους όρους αναφοράς διαβάζονται “ως απομακρυνόμενα από το θέμα”" [1989: 133, «Η αστυνόμευση της κρίσης – Η εξισορρόπηση των εκδοχών: η εκμετάλευση του Χάντσγουόρθ», στο Μ. Κομνηνού, Χ. Λυριτζής (επιμ.) Κοινωνία, εξουσία και Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας, Αθήνα: Παπαζήσης]

Θέμα [ή "απομακρυνόμενο από το θέμα"!] στο οποίο θα επανέλθω όταν θα έχω καλύτερη εικόνα της διαφαινόμενης πορείας προς το πειθαρχικό πανεπιστήμιο

[η εικόνα είναι από: http://scholarios.files.wordpress.com/2008/06/womanalina.gif]