αναμνήσεις απ' το μέλλον... "Σταματήστε αυτό το παραλήρημα"

Και όμως, το έχω ζήσει. Ήμουνα πολύ νέα, ευάλωτη στις βεβαιότητες περί παντοδυναμίας της νιότης και, κυρίως, με κατοχυρωμένη μια κοινωνική ταυτότητα που με θωράκιζε με μια αίσθηση σιγουριάς. Μεγάλη υπόθεση η κοινωνική ταυτότητα! Τόσο που να θολώνει μια εσαεί συνθήκη εγγύτητας με τα θύματα της βίας, θεσμικής ή εξωθεσμικής.

Έστω και μ' αυτούς τους όρους, λοιπόν, το έχω ζήσει.

Μέσα της 10ετίας του 1970, Ρώμη, Piazza Bologna. Το MSI [Ιταλικό Σοσιαλιστικό κίνημα], δηλαδή το φασιστικό κόμμα του Almirante, σε επίπεδο ποσοστών κυμαινόταν γύρω στο 9% αλλά η έντονη παρουσία του ήταν εντελώς αναντίστοιχη μ' αυτό το ποσοστό. Στην Piazza Bologna δε, ήταν μια από τις μεγαλύτερες οργανώσεις του, την γνωριμία της οποίας έκανα ήδη τη δεύτερη μέρα της άφιξής μου, όταν, περνώντας έξω από τα γραφεία τους, είδα κάτι μπρατσωμένους να κουβαλάνε σηκωτό έναν συγκάτοικό μου παίζοντας μαζί του τη γάτα με το ποντίκι: "Αυτός είναι!", "Όχι, δεν είναι αυτός", "Κι αυτόν τι να τον κάνουμε;" κ.ο.κ. Τον άφησαν πανιασμένο απ' τον τρόμο, τον πέταξαν σαν κουρέλι στο πεζοδρόμιο. Δεν χρειάστηκε πολύ, λοιπόν, για να μάθω ότι είμαστε στόχος ως έλληνες και αριστεροί -το τελευταίο εικαζόταν και στην περίπτωση του έντρομου συγκάτοικού μου δεν ίσχυε κιόλας! Ήμασταν όμως υπό στενή παρακολούθηση που ξεκινούσε από τις συνελεύσεις του συλλόγου ελλήνων φοιτητών και συνεχιζόταν στις γειτονιές των "επισημασμένων" -με μια χαλαρότητα η επισήμανση, καλύτερα ένας "άδικα" δαρμένος παρά δέκα τσογλάνια αριστεροί άδαρτοι! Στείλανε κάποιους από εμάς στο νοσοκομείο, σύνηθες το κυνηγητό με μηχανές και με αλυσσίδες για να κτυπήσουν όποιον προλάβαιναν και άλλοτε η επίθεση ήταν συμβολική για να μας θυμίζουν απλώς την παρουσία τους και να μας αναγκάζουν να αλλάζουμε διαδρομές όταν εντοπίζαμε ή υποψιαζόμαστε πού μας την είχαν στημένη. Κομμάτι της ζωής μας, λοιπόν. Που το είχα σχεδόν ξεχάσει, ίσως γι' αυτό ακριβώς, γιατί ήταν απλώς ένα κομμάτι μιας ζωής που τίποτα δεν την νοηματοδοτούσε ως "λαθραία", "ανάξια να βιωθεί". Εμείς και οι φασιστικές συμμορίες. Και πίστευα για χρόνια, αφελώς, ότι μονάχα εμείς επιζήσαμε και ευημερούμε.

Ιταλία 2009. Το σχεδόν ανύπαρκτο σε επίπεδο ποσοστών MSI, κάνει θεαματική παρουσία στο κοινωνικό πεδίο: Ronde nere. Μαύρες περιπολίες. "Φθάνουν οι μαύρες περιπολίες έτοιμες να παρελάσουν. Παρουσιάστηκε χθες στο Μιλάνο η Ιταλική Εθνοφυλακή, φοράνε γκρίζα πουκάμισα κι επιδεικνύουν ως σύμβολο τον ρωμαϊκό αετό" [τίτλος και υπότιτλος άρθρου στο il Manifesto της 14 Ιουνίου], ενώ στο lead του δημοσιεύματος αναφέρεται ότι οι ομάδες εθελοντών για την ασφάλεια και τον έλεγχο της περιοχής, τις οποίες δημιούργησε το Κοινωνικό Κίνημα, θα δραστηριοποιηθούν αμέσως μόλις η Γερουσία δώσει το ελεύθερο". "Σταματήστε αυτό το παραλήρημα, ζητά ο σκιώδης υπουργός ασφάλειας του Δημοκρατικού κόμματος [Pd] της αντιπολίτευσης, Marco Minnitti.Είναι ένα πλήγμα στην καρδιά της φιλελεύθερης δημοκρατίας".

Περισσότερες αναφορές και σχόλια σχετικά με το πώς αθρώνεται ο δημόσιος λόγος για τις μαύρες περιπολίες, θα περιλαμβάνει το κείμενο που θα αναρτήσει τις επόμενες μέρες ο Αριστοτέλης Νικαλαϊδης.

Να υπενθυμίσω, ωστόσο, ότι η ιστορία της θεσμοθέτησης ομάδων "εθελοντών" φυλάκων της τάξης δεν είναι άγνωστη και στα καθ' ημάς: Πριν λίγα χρόνια ο Δήμαρχος Βύρωνα ανακοίνωσε επίσημα το πρόγραμμα «εθελοντών φύλαξης», παρουσία και του τότε υπουργού δημόσιας τάξης Γ. Βουλγαράκη. Το εγχείρημα δεν προχώρησε λόγω των έντονων αντιδράσεων που εκφράστηκαν από την αντιπολίτευση και δημότες του Βύρωνα. Τότε μπορούσαμε ακόμα να μιλάμε για γελοιότητα, η οποία αποτυπώνεται και στον διάλογο που μεταφέρει ο Τάκης Καμπύλης στη στήλη Ενστάσεις, τότε στην εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ:

«ΔΗΜΟΣ ΒΥΡΩΝΑ, λέγετε». - 
-Καλημέρα, θα ήθελα πληροφορίες για το πρόγραμμα εθελοντικής φύλαξης. 
«Εμείς ζητάμε να κάνετε περιπολίες με αυτοκίνητο του δήμου, από τις 10 το βράδυ μέχρι τις 5 το πρωί μια φορά τον μήνα». 
- Μόνος μου; 
«Όχι, θα είστε δύο εθελοντές στο περιπολικό και θα υπάρχει επόπτης του δήμου μαζί σας». 
- Περιπολικό; 
«Ναι, αυτοκίνητο με σειρήνα, προβολέα, όπως της Αστυνομίας, αλλά με άλλα χρώματα. Θα έχετε και κινητό ώστε όταν δείτε κάτι ύποπτο, να ενημερώσετε την Αστυνομία». 
- Τι εννοείτε ύποπτο; 
«Θα γίνουν σεμινάρια και θα σας εξηγήσουν».
 - Πόσο θα διαρκέσουν; 
«Δεν έχει καθοριστεί». 
- Από ποιους θα γίνουν τα σεμινάρια; 
«Ούτε αυτό έχει καθοριστεί». 
- Θα φοράω στολή; 
«Περίπου - καπέλο, μπουφάν και θα έχετε και σφυρίχτρα». 
- Αν κάτι μου συμβεί;

«Θα έχετε ασφαλιστική κάλυψη». 
- Από πού; 
«Νομίζω από την... (αναφέρει γνωστή εταιρεία)» (σ.σ.: πολλά σημαντικά «δεν έχουν ακόμη καθοριστεί», αλλά η εταιρεία βρέθηκε) 
- Αυτή η προσφορά μπορεί να χρησιμοποιηθεί για μοριοδότησή μου ή για προνομιακή πρόσβαση σε άλλες υπηρεσίες του δήμου; 
«Όχι... Θα έχετε βέβαια κάποια δωρεάν εισιτήρια στο Θέατρο Βράχων, εκπτωτική κάρτα σε καταστήματα, τέτοια πράγματα»

Λίγα χρόνια μετά, σήμερα, δεν έχουν θεσμοθετηθεί ανάλογα προγράμματα, αλλά η ιδέα του "εθελοντή εξολοθρευτή" είναι διάχυτη και στη γειτονική Ελλάδα και υλοποιείται καθημερινά στο κέντρο των πόλεων, στον Άγιο Παντελεήμονα, στη Μανωλάδα... 
 Η μείζων και ειδοποιός διαφορά από τις αναμνήσεις της νιότης μου είναι ότι πλέον οι εκκαθαρίσεις αφορούν ανθρώπους σε αναζήτηση κοινωνικής ταυτότητας, νοηματοδοτημένους ως οχληρές παρουσίες, ως "ζωές ανάξιες να βιωθούν". Όμως, έστω κι έτσι, για μια σειρά λόγους σημαντικούς ή ασήμαντους, θυμήθηκα ότι το έχω ζήσει χωρίς να φαντάζομαι τότε ότι θα γινόταν ανάμνηση απ' το μέλλον.

[εικόνα: orfni.blogspot.com/2009/01/blog-post_8495.htm..]