punishment park ή το πειθαρχικό θυσιαστήριο

Βγήκε λοιπόν η Χριστίνα Κυριμοπούλου από τη φυλακή. Κατακαλόκαιρο. Παρασκευή 24 Ιουλίου, μεσημέρι και μόλις 3 ώρες ο διαθέσιμος χρόνος για να κινητοποιηθεί ό, τι είχε καταφέρει, ενίοτε με τεράστιο προσωπικό κόστος, να στηθεί από μη κρατικούς φορείς κι εθελοντές για να βοηθήσει την μετάβασή της στην ελεύθερη ζωή.

Η ιστορία όλο και περισσότερο θυμίζει την ιδέα του Punishment Park που, αν θυμάμαι καλά, 3 ώρες περιθώριο είχαν δώσει κι οι διώκτες στους διωκόμενους εκείνης της ταινίας. Κι επειδή σ’ αυτές τις ιστορίες αυτονόητα δεν υπάρχουν, ας ξεκινήσουμε από ό, τι θα έπρεπε να είναι αυτονόητο, καθώς τα νομικά κείμενα δεν έχουν αλλάξει και συνεχίζουν να προβλέπουν με τον ίδιο κυνισμό ότι η ποινή πρέπει να τείνει στη βελτίωση και την κοινωνική επανένταξη του εγκληματία.

Το «πείραμα» Χριστίνα Κυριμοπούλου ξεκίνησε γιατί κρίθηκε από το δικαστήριο ότι για εκείνο το 14χρονο κορίτσι δεν υπήρχε εκτός φυλακής ένα υποστηρικτικό περιβάλλον να την υποδεχθεί. Αν θεωρήσουμε, λοιπόν, ότι οι σωφρονιστικοί κανόνες είναι αυτό που σημαίνει ο επιθετικός προσδιορισμός τους, στην πορεία φάνηκε ότι το πείραμα έπαιρνε περίεργη τροπή, προετοιμάζοντας ακριβώς το αντίθετο από το, θεωρητικά, προσδοκώμενο αποτέλεσμα. Τι θα περίμενε κανείς, αν είχε την αφέλεια να πάρει τοις μετρητοίς την ρητορική περί κοινωνικής επανένταξης; Να υποχωρήσει το τιμωρητικό κομμάτι και να ενεργοποιηθεί το υποστηρικτικό, θεσμοί κοινωνικής πρόνοιας, εξειδικευμένη φροντίδα. Η φυλακή, όμως, δεν διαψεύδει τον εαυτό της. Δεν προετοιμάζει την κοινωνική επανένταξη, παγιώνει τον αποκλεισμό ό, τι κι αν διατείνονται οι υποστηρικτές ή οι θεσμικοί φορείς του τιμωρητικού μηχανισμού.

Κάπως έτσι, λοιπόν, η Χριστίνα Κυριμοπούλου μπήκε στα αζήτητα, μπλεγμένη στα γρανάζια της γραφειοκρατίας και αθροίζοντας χρόνο ποινής, χρόνο που ροκάνιζε η κρεατομηχανή για την απόκρυψη μιας ανάρμοστης εικόνας, αυτή την "κανονικότητα" η οποία συντηρεί την παθολογία της φυλακής.

Αυτή την κανονικότητα, όμως, την διατάραξε η κινητοποίηση για την αποφυλάκισή της Χριστίνας Κυριμοπούλου, όταν απρόβλεπτα πολύς κόσμος ζητούσε να επιστρέψει στην ελεύθερη ζωή και να ‘χει θρέψει φτερά για να πετάξει.

Επειδή όμως δεν είμαστε καλόψυχοι φιλάνθρωποι που ελπίζουμε στη σωτηρία της ψυχής μας, ξέραμε πολύ καλά το περιεχόμενο της ανάρμοστης εικόνας και τι παράγει το σωφρονιστικό σύστημα όταν αναλαμβάνει να αναθρέψει ένα παιδί. Και είχαμε φροντίσει μέχρι την τελευταία λεπτομέρεια για την ομαλή μετάβασή της Χριστίνας Κυριμοπούλου στην κανονικότητα που της στέρησε η «κανονικότητα» του τιμωρητικού εγκλεισμού. Πλην όμως δεν είχαμε προβλέψει ότι η κρεατομηχανή δεν συγχωρεί όποιον αμφισβητήσει την εξουσία της. Μήνες τώρα στηνόταν ένα δίχτυ προστασίας για να προλάβει μια ελεύθερη πτώση. Μήνες τώρα, χρόνο που μας παρείχε αφειδώς η γραφειοκρατία που μετέθετε συνεχώς την απόφαση της αποφυλάκισης. Και ξαφνικά, κατακαλόκαιρο, μια Παρασκευή μεσημέρι, ξεπεράστηκαν όλα τα γραφειοκρατικά εμπόδια κι ανακοινώθηκε ότι η Χριστίνα Κυριμοπούλου αποφυλακίζεται σε 3 ώρες.

3 ώρες αγώνα δρόμου και όχι μόνο στη διαδρομή Αθήνα-Ελαιώνα αλλά και στις διαδρομές μιας ανθρωπιστικής προσέγγισης αυτού του γεγονότος, μιας προσέγγισης μη βίαιης και με απόλυτο σεβασμό στα δικαιώματα της Χριστίνας Κυριμοπούλου.

3 ώρες αγώνα δρόμου για να δοκιμαστεί η αντοχή που είχε το δίχτυ προστασίας των εθελοντών που αμφισβήτησαν το αποτέλεσμα του πειράματος, σύμφωνα με το οποίο η Χριστίνα Κυριμοπούλου δεν μπορεί να ζήσει ελεύθερη γιατί το κράτος δεν προβλέπει τη λειτουργία υποστηρικτικών θεσμών που θα βοηθήσουν την ομαλή της μετάβαση στην ελευθερία. Κι εφόσον δεν τους προβλέπει το κράτος, θα έπρεπε να αποδειχθεί ότι η παράταση του εγκλεισμού ήταν μια ορθολογική επιλογή.

Έτσι, σ’ αυτό το bras de fer μ' ένα ανελέητο μηχανισμό, η αποφυλάκιση έπρεπε να γίνει με τρόπο που και εμείς να πάρουμε το μάθημά μας και η τρωθείσα αξιοπιστία του τιμωρητικού μηχανισμού να αποκατασταθεί.

Κι όμως, δεν δοκιμάστηκε η αντοχή που είχε το δίχτυ προστασίας γιατί δεν τηρήθηκε κανένας από τους κανόνες του παιγνιδιού. Την Χριστίνα την ρίξανε από την άλλη μεριά του τοίχου, έτσι ώστε να δούμε πως ένα σκουπιδάκι είναι εντέλει κι όχι πουλί για να μπορεί να πετάει ελεύθερο.

Γι’ αυτό όλα ξεκινάνε πάλι από την αρχή γιατί ο στόχος ήταν και παραμένει να κερδίσει η Χριστίνα τη ζωή της και όχι το κύρος και την αξιοπιστία του το πειθαρχικό θυσιαστήριο.

Καλοτάξιδη να ‘σαι Χριστίνα σ’ αυτή τη φουρτουνιασμένοι θάλασσα.

Κι εμείς θα δείξουμε ότι είμαστε εντελώς ανεπίδεκτοι σε ασκήσεις πειθαρχίας.