"όταν το τέρας δεν μας ενοχλεί, αρχίζει να μας μοιάζει"

Το διοικητικό συμβούλιο της Ελληνικής Ένωσης για τα δικαιώματα του Ανθρώπου εξέδωσε την ακόλουθη ανακοίνωση σε έκτακτη συνεδρίασή του στις 20 Ιανουαρίου 2010: Μια φωτιά στην Συναγωγή των Χανίων και στα μπατζάκια μας ή «Όταν το τέρας δεν μας ενοχλεί, αρχίζει να μας μοιάζει» Μάνος Χατζηδάκις Ο διπλός καταστροφικός εμπρησμός της Συναγωγής Ετς Χαγίμ στα Χανιά, έπληξε ένα κόσμημα όχι μόνο της ελληνικής αλλά της παγκόσμιας πολιτισμικής κληρονομιάς που είχε αναστηλωθεί το 1999. Ήταν τότε που οι τοπικοί άρχοντες, νομάρχης και μητροπολίτης είχαν απειλήσει με βία στο άνοιγμά της. Η ατιμωρησία των ηθικών και φυσικών αυτουργών του εμπρησμού είναι μόνον ένα παράπλευρο σκοτεινό σημείο των καιρών. Τελευταία έχουν πολλαπλασιαστεί τα κρούσματα καταστροφής και βεβήλωσης ιερών χώρων εβραίων και μουσουλμάνων (νεκροταφία, τζαμιά και συναγωγές), απειλής και χρήσης βίας κατά μεταναστών ακόμα και μέσα στα σπίτια τους, αλλά και όσων, ζωντανών και νεκρών, εκφράζουν και συμβολικά ή πραγματικά ταυτίζονται με ιδέες που αμφισβητούν κρατούσες αντιλήψεις σχετικά με το έθνος, την παιδεία, την ιθαγένεια ή το κράτος. Η ακροδεξιά, όπως τρέφεται από την οικονομική κρίση, αναπτύσσεται με όχημα τον φόβο, χρησιμοποιεί βία και απειλές, συκοφαντία και ψέμα, φανατισμό και μισαλλοδοξία πλημμυρίζοντας το διαδίκτυο, τα τηλεοπτικά παράθυρα και τις συζητήσεις της Βουλής. Σταδιακά, η πολλαπλή έκθεση σε τέτοιες πρακτικές και στάσεις έχει δημιουργήσει απάθεια και άρα ανοχή, φυσικοποιώντας στο κοινωνικό σώμα κάθε έκφραση του ρατσισμού. Η ανοχή αυτή ενθαρρύνει τέτοιες πρακτικές και διαμορφώνει την ηγεμονική συνείδηση ότι όποιος διαφωνεί με την παρουσία του διαφορετικού, ή την έκφραση διαφορετικών ιδεών από τις δικές του, μπορεί να πάρει ανέξοδα την κατάσταση στα χέρια του. Ίσως, εν τέλει, το μέτρο του ρατσιστικού λόγου και βίας στην Ελλάδα σήμερα να μην είναι η ένταση του ίδιου του φαινομένου, αλλά η σιωπηλή ανταπόκριση που απολαμβάνει. Η Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου διαπιστώνει ότι τα πράγματα έχουν πάρει άσχημη τροπή: το αυγό του φιδιού έχει σκάσει και το φίδι είναι πλέον εντός των τειχών. Η ΕΕΔΑ εκφράζει τον έντονο προβληματισμό της και καλεί κάθε πολίτη και κάθε φορέα να τοποθετηθεί: η αδιαφορία είναι συνταγή υψηλού κινδύνου για την κοινωνική συνοχή και ευνομία, όσο, εκείνοι που θεωρούν τον εαυτό τους θεματοφύλακα ολοκληρωτικών και εθνοφυλετικών καθαροτήτων, κλιμακώνουν ανεμπόδιστα τη δράση τους. Εάν η Βία υπερισχύσει του Λόγου τότε δεν θα απομείνει παρά να διαπιστώσουμε την ήττα μιας ολόκληρης κοινωνίας που για πολλές δεκαετίες πολέμησε και κέρδισε το αντίθετο. Το Διοικητικό Συμβούλιο