Ο τιμαλφής χρόνος ή ο χρόνος ως τιμαλφές

Κατά την είσοδό του ο κρατούμενος στις φυλακές παραδίδει τα προσωπικά του αντικείμενα και τα τιμαλφή που τυχόν έχει για την ασφαλή φύλαξή τους.

Προφανώς και το ρολόι του. Από τα "ελάσσονα" ζητήματα του εγκλεισμού, σκηνή που εικονογραφεί τη διάρρηξη του χρόνου και το πέρασμα στη συνθήκη όπου ο ατέλειωτος, άδειος χρόνος του εγκλεισμού ανήκει πια στο ίδρυμα. Και θυμήθηκα κάτι που είχα αναφέρει κάποτε σ' ένα άρθρο μου:

Έλεγε ο Foucault, πριν σαράντα περίπου χρόνια, προλογίζοντας το αφιέρωμα του γαλλικού περιοδικού Esprit, Ο κόσμος των φυλακών:

Ο φυλακισμένος δεν έχει επάγγελμα. Γι’ αυτό συχνά γράφει πολύ: στη μάνα του, στον πρόεδρο της δημοκρατίας, στους υπουργούς, στους βουλευτές, στον ιερέα, στους φίλους του, στον ίδιο του τον εαυτό […] Με τη γραφή προσπαθεί να ξεφορτωθεί την αδικία και τη μοναξιά του. Σε ύφος άλλοτε πικρόχολο και σαρκαστικό, άλλοτε απελπισμένο, πάντοτε όμως ειλικρινές ακόμα κι όταν επιχειρεί να εξωραΐσει την αλήθεια (Ο ιός της Κυριακής, εφημερίδα Ελευθεροτυπία 22/5/1994: 46)*

Δανειζόμενοι δε από τον Goffman, θα μπορούσαμε να δούμε τα «κείμενα της φυλακής» και ως συναρτημένα με την ανάγκη να επανακτήσει το άτομο, μέσω της γραφής, κάποιο είδος ελέγχου απέναντι σ’ ένα περιβάλλον που του καθορίζει «ποιος είναι». Της ανάγκης του, με άλλα λόγια, να οριοθετήσει και να ανασυντάξει μια «αποσαρκωμένη μέχρι το κόκαλο» ύπαρξη.

...............

*Παραθέτω κατά λέξη μια παράγραφο από την απολογία του Γιάννη Πετρόπουλου, στη δίκη του σε δεύτερο βαθμό το 1991 (την πλήρη απομαγνητοφώνηση της οποίας μου παραχώρησε η δημοσιογράφος της Ελευθεροτυπίας Ιωάννα Σωτήρχου): «Απλά μπορώ να πω ότι η χθεσινή μέρα (σημείωση: η ημέρα πριν τη δίκη) ήταν η πιο δραματική που’ χα της ζωής μου. Η πιο φοβερή. Παράξενη μέρα. Κανείς δεν μπορεί να την περιγράψει. Και χθες έκανα δυο σκέψεις. Μία το πρωί και μία το απόγευμα. Έκανα κι ορισμένες σκέψεις αργά το βράδυ. Την πρώτη σκέψη την έγραψα στις ημερολογιακές μου σελίδες που κρατάω. Την δεύτερη σκέψη την έχω σημειώσει στο μπλοκ. Ποια θέλετε ν’ ακούσετε; Θέλετε την πρώτη, τη δεύτερη, και τις δύο; Ποια σκέψη θέλετε να σας διαβάσω; Ακούω».