ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΗΣ ΣΥΣΠΕΙΡΩΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ
Ενόψει του συνεδρίου «Κοινωνική Οικονομία, Απασχόληση, Κοινωνική Ενταξη», στις 9-11/3/2011, και καθώς οι άμεσα ενδιαφερόμενοι, τα «άτομα με προβλήματα ψυχικής υγείας», μένουν στην συντριπτική τους πλειονότητα «εκτός» (καθώς κάποιοι, οι συνήθεις «άλλοι», ενεργούν γι΄ αυτούς χωρίς αυτούς), μερικές παρατηρήσεις ως προς την μέχρι τώρα εμπειρία, τις διαδικασίες, καθώς και κάποιες διαφαινόμενες επιδιώξεις στο νέο «μνημονιακό» πλαίσιο εντός του οποίου και σε συνάρτηση με το οποίο όλα αυτά λαμβάνουν χώρα, έχουν σημασία, μεταξύ άλλων και ως ερεθίσματα για συζήτηση.
1. Υστερα από δέκα χρόνια από τότε που θεσμοθετήθηκαν οι ΚΟΙΣΠΕ, ένας θεσμός πολλά υποσχόμενος (παρά τα εξαρχής γνωστά προβλήματα στην συγκρότηση και λειτουργία του) για την εργασιακή ένταξη των ατόμων με προβλήματα ψυχικής υγείας και με μεταρρυθμιστικό δυναμικό (καθώς η ίδρυση και λειτουργία τους είχε συνδεθεί με την υπέρβαση των ψυχιατρείων), το αποτέλεσμα ήταν, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων, όχι απλώς κατώτερο των προσδοκιών, αλλά εν πολλοίς και σε αντίθετη κατεύθυνση από τις προσδοκίες.
Κατ΄ αρχήν, το ίδιο το νομοθέτημα που τους θεσμοθετούσε, αφαιρούσε εξ’ αρχής στοιχειώδη πολιτικά και κοινωνικά δικαιώματα από τα άτομα με ψυχιατρική εμπειρία, δίνοντας εκ των προτέρων την διαχειριστική εξουσία στους καθ’ ύλην υγιείς.
Με ελάχιστη και περιστασιακή χρηματοδότηση, χωρίς σχεδιασμό και συνέχεια στις επιχειρηματικές τους δράσεις, με σχεδόν μηδαμινή δημιουργία θέσεων εργασίας για τους «άμεσα ενδιαφερόμενους» και ακόμα περισσότερο, εργασίας με κανονική αμοιβή, με έναν άκρως ετεροβαρή προσανατολισμό στην πρόσληψη (ή στην μετακίνηση) προσωπικού για την στελέχωση των διοικητικών/διαχειριστικών λειτουργιών τους, οι ΚΟΙΣΠΕ μετατράπηκαν σε όχημα προσωπικών φιλοδοξιών και «σχέσεων εξουσίας» εντός της εξουσίας και ουδόλως σε μέσο (εργαλείο) για τους «χρήστες» και από τους «χρήστες». Σε ένα απλό όνομα χωρίς υλικό αντίκρισμα. Αυτό είχε ως συνέπεια, ακόμα και σε περιπτώσεις που υπήρχε μια παραδειγματική παράδοση στην εργασιακή ένταξη των ατόμων με ψυχιατρική εμπειρία, η αποπνικτική γραφειοκρατική προσέγγιση των ομάδων και των εξουσιών που ελέγχουν τους ΚΟΙΣΠΕ να τείνει ν΄ ακυρώνει και αυτές τις παραδοσιακά πρωτοποριακές εμπειρίες.
Η ίδρυση και λειτουργία ΚΟΙΣΠΕ από τον λεγόμενο ιδιωτικό «μη κερδοσκοπικό» τομέα δεν ξεπέρασε ποτέ το στόχο της απλής αναπαραγωγής της εκάστοτε ΜΚΟ ως παρουσίας στο χώρο της ψυχικής υγείας χωρίς, όπως και στον δημόσιο τομέα, να δημιουργεί όρους, προϋποθέσεις και πλαίσιο για νέες θέσεις εργασίας με κανονική αμοιβή - υπερβαίνοντας, δηλαδή, την αμειβόμενη εργοθεραπεία, στην οποία καταλήγουν να επανεγκλωβίζονται, τόσο στον δημόσιο, όσο και στο ιδιωτικό τομέα.
Επιπλέον, η μετατροπή τους σε νεόκοπους μηχανισμούς δημιουργίας και αναπαραγωγής θέσεων απασχόλησης για τους ποικίλους διαχειριστές των ΚΟΙΣΠΕ και των ΜΚΟ, εις βάρος των ατόμων με ψυχιατρική εμπειρία, δημιουργεί ένα ζήτημα, πέρα από πολιτικής, και ηθικής τάξης.
Εν ολίγοις, η τύχη των ΚΟΙΣΠΕ ήταν όπως αυτή του «Ψυχαργώς» στο σύνολό του: ο νεο-ιδρυματισμός στο χώρο της (μη) εργασιακής ένταξης. Αντί για «κοινωνική οικονομία», νεο-ιδρυματική παρα-οικονομία και διαιωνιζόμενη ανεργία και κοινωνικός αποκλεισμός.
2. Και αντί να υπάρξει ένα σοβαρός προβληματισμός για το πώς πρακτικά θα μπορούσε ν΄ αντιστραφεί αυτή η κατάσταση, είμαστε μάρτυρες εδώ και ένα χρόνο μιας διαδικασίας πολυδάπανης (περί τις 200.000 ευρώ), υπό τον έλεγχο και την πρωτοκαθεδρία των εκπροσώπων των ΜΚΟ, προς ένα δευτεροβάθμιο όργανο, την Ομοσπονδία των ΚΟΙΣΠΕ. Οπως σχολίασαν κάποιοι (ουδόλως κακεντρεχείς), πόσο άραγε κοστίζει η σύνταξη ενός καταστατικού για μια Ομοσπονδία; Και πόσα από αυτά τα χρήματα πήγαν σε ενέργειες και δράσεις που θα δημιουργούσαν ένα δυναμικό ανάπτυξης, με ουσιαστικό και υλικό αντίκρισμα στους «άμεσα ενδιαφερόμενους», τα υπό εργασιακή, υποτίθεται, ένταξη άτομα με ψυχιατρική εμπειρία; ‘Η μήπως έχουμε ένα ακόμα παράδειγμα απορρόφησης από το ΕΣΠΑ στην εποχή του «μνημόνιου», όπου, καθώς κανένα έργο ουσιαστικής ανάπτυξης και δημιουργίας θέσεων εργασίας (τη στιγμή που οι υπάρχουσες καταστρέφονται) δεν είναι δυνατό, οι όποιες απορροφήσεις γίνονται για σκοπούς και με «τερματικούς σταθμούς» τελείως άσχετους με αυτούς, στο όνομα των οποίων εκταμιεύονται;
3. Περισσότερο, όμως, και από τα πλουσιοπάροχα ιδρυτικά κονδύλια της Ομοσπονδίας, αυτό που προβληματίζει είναι η σύνδεση και η προώθηση, διαμέσου του συνεδρίου, του νέου κατασκευάσματος της κυβέρνησης - εντολοδόχου του μνημονίου ΕΕ/ΔΝΤ για τις «Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις».
Το σχετικό νομοσχέδιο, που δεν έχει δοθεί ακόμα στη δημοσιότητα, προβλέπει αυτές τις ΚΟΙΝ.ΣΥΝ.ΕΠ. ως κερδοσκοπικές επιχειρήσεις, στο όνομα της πολύπαθης «κοινωνικής οικονομίας», που πρακτικά και πέρα από τις όποιες προθέσεις, αποδείχτηκε ένα βολικό άλλοθι, με ιδεολογικές αποχρώσεις, για την υποκατάσταση του «δημόσιου» από ένα «ιδιωτικό» με ψευδοκοινωνικό μανδύα.
Όπως διαβάζουμε, ο ίδιος ο GAP έχει αναλάβει πρωτοβουλία γι΄ αυτό το νέο νομοθετικό κατασκεύασμα, που ως τέτοιο, στην εποχή της υποτελούς στους διεθνείς δανειστές διακυβέρνησης, που προβλέπει ότι καμιά νομοθετική πρωτοβουλία στην οικονομική σφαίρα (και όχι μόνο) δεν είναι δυνατή χωρίς να έχει επιβληθεί ή να έχει την έγκριση της τρόϊκας, θα είναι προφανώς ενταγμένο στους κατευθυντήριους άξονες αυτής της πολιτικής. Όπως ενδεικτικά αναφέρεται, «ο πρόεδρος θέλει ένα θεσμικό πλαίσιο ‘ανοικτό’ και όχι ‘καχεκτικό’»…που «να μην περιορίζεται μόνο σε ανέργους και ευπαθείς ομάδες».
Οι ΚΟΙΣΠΕ, όμως, σε μιαν εποχή πολύ πριν από αυτή της οικονομικής κατάρρευσης, διόγκωσης της ανεργίας και πλήρους ελαστικοποίησης της αγοράς εργασίας, έγιναν ακριβώς για να διασφαλίσουν εργασία στα άτομα με ψυχιατρική εμπειρία - ακριβώς αυτά που και σε εποχές οικονομικά καλλίτερες από αυτήν δεν έβρισκαν εργασία στην λεγόμενη «ελεύθερη αγορά». Παρόλο που πρόβλεπαν (και καλώς) την πρόσληψη και άλλων ατόμων, χωρίς ψυχιατρική εμπειρία, ωστόσο διασφάλιζαν την πρώτη ομάδα με συγκεκριμένο τρόπο. Ως πρόθεση, γιατί, όπως ξέρουμε, η πρόθεση αυτή έμεινε στα χαρτιά.
Τώρα, όμως, ανοίγει ο δρόμος για την (και) τυπική κατάργηση των ΚΟΙΣΠΕ, καθώς «οι υφιστάμενες ΜΚΟ, τα σωματεία, αλλά και οι ΚΟΙΣΠΕ μπορούν να μετασχηματιστούν σε Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση». Επομένως, μπαίνουν σε αμφισβήτηση και οι όποιες δικλείδες, από νομοθετική άποψη τουλάχιστον, που διασφάλιζαν την πρόσληψη ατόμων με ψυχιατρική εμπειρία.
Είναι προφανές ότι, πέρα από την πιθανολογούμενη ως πιο αποτελεσματική απορρόφηση κάποιων διατιθέμενων κονδυλίων, ο σκοπός αυτών των ΚΟΙΝ.ΣΥΝ.ΕΠ. είναι η χρησιμοποίηση πάμφθηνης εργασίας (στα όρια του απλού χαρτζιλικιού) από ένα διαρκώς διευρυνόμενο φάσμα ανέργων και εξαθλιωμένων κοινωνικών στρωμάτων. Ανεξάρτητα από τη γνώμη που έχει κανείς για την λεγόμενη «κοινωνική οικονομία», ποιος πραγματικά πιστεύει ότι αυτή η «κοινωνική οικονομία», που ως παρωδία εισήλθε σ΄ αυτή τη χώρα την προηγούμενη περίοδο, θα ανθίσει, και μάλιστα με το τρόπο που σερβίρεται, στην εποχή του μνημονιακού ζόφου;
Για το ζήτημα των ΚΟΙΝ.ΣΥΝ.ΕΠ. θα χρειαστεί προφανώς να επανέλθουμε. Όπως επίσης και αν και όταν διαπιστωθεί (πράγμα που το απευχόμαστε) ότι, μέσω αυτών, η νέα Ομοσπονδία μετατρέπεται σε όχημα για την διάλυση των ΚΟΙΣΠΕ, αντί για την αναβάθμιση και ανάπτυξή τους υπό την διαχείριση και τον έλεγχο των «άμεσα ενδιαφερομένων», των ατόμων με ψυχιατρική εμπειρία.
8/3/2011
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου