Τρίτη 23 Ιουνίου 2009

στην πλατεία του χωριού...

Ο Βασιλιάς
του Νίκου Γραμματικού, 2003
Ο "Βασιλιάς" βασίζεται σε μια αληθινή ιστορία. Ένας 35χρονος άνδρας αποφυλακίζεται, έχοντας εκτίσει την ποινή του για κατοχή και χρήση ναρκωτικών. Είναι αποφασισμένος να ξεφύγει, να αλλάξει ζωή. Έτσι, δοκιμάζει να κάνει μια καινούρια αρχή στο κτήμα του πατέρα του, σε ένα χωριουδάκι της Πελοποννήσου. Οι κάτοικοι του χωριού υποδέχονται με καχυποψία τονξένο, μολονότι δεν είναι πιο ξένος από τους Αλβανούς εργάτες που δουλεύουν στα χωράφια για ένα κομμάτι ψωμί και τις Βουλγάρες που πλημμυρίζουν τα μπαρ και τα σκυλάδικα και έχουν σιωπηρά ενταχθεί στην ανθούσα παραοικονομία της περιοχής. Η αρχική καχυποψία των κατοίκων του χωριού γρήγορα μετατρέπεται σε απροκάλυπτη εχθρότητα, το χωριό, χρησιμοποιώντας θεμιτά και αθέμιτα μέσα, απαιτεί την εκδίωξη του ξένου. Συγκεντρώνονται υπογραφές, επιστρατεύονται πολιτικά μέσα, και όταν όλα αυτά αποδεικνύονται αναποτελεσματικά, καταφεύγουν στη βία στην οποία, με μια σπασμωδική αντίδραση, απαντάει με βία και ο ήρωας της ταινίας, για να αυτοκτονήσει τελικά στο αστυνομικό τμήμα όπου κρατείται.
[αποσπάσματα από την παρουσίαση της ταινίας,
Από συνέντευξη του Νίκου Γραμματικού:
Είναι εμφανές στην ταινία ότι είσαι με τη μεριά του ήρωά σου, αλλά στο τέλος τον βάζεις να συντρίβεται. Γιατί; «Φτάνω στα άκρα, για να σχολιάσω την ισοπέδωση των συναισθημάτων που πάνε να γίνουν κατάσταση πραγμάτων γύρω μας. Ήθελα να ξανασκεφτούμε και να οριστούν οι έννοιες καλού - κακού, δίκαιου - άδικου, αληθινού - ψευδούς, ηθικού - ανήθικου» [πηγή: http://www.provoles.gr/movie%27s_06-07/061229.htm]
Στην πλατεία του χωριού...
Η γνωριμία που κάνει ο θεατής με το χωριό, στην ταινία του Γραμματικού, είναι σε μια στιγμή πανηγυριού: στην κεντρική του πλατεία, ο κόσμος κάτι περιμένει με αδημονία που ο θεατής παρακολουθεί να κορυφώνεται, ως τη στιγμή που εμφανίζεται κορνάροντας θριαμβευτικά ένα αγροτικό αυτοκίνητο κι αρχίζει να φέρνει βόλτες γύρω-γύρω την πλατεία. Στην καρότσα του είναι φορτωμένο ένα κουφάρι λύκου, το θήραμα, το λάφυρο.
Η ίδια σκηνή επαναλαμβάνεται προς το τέλος της ταινίας, η ίδια πλατεία, ο κόσμος να περιμένει με αδημονία το λάφυρο του κυνηγιού. Αυτή τη φορά το θήραμα είναι ο ήρωας της ταινίας, που τον φέρνει στην πλατεία του χωριού ένα περιπολικό της αστυνομίας.
Νέα Μανωλάδα Ηλείας
Στον εισαγγελέα με ποινικές διώξεις σε βαθμό κακουργήματος οδηγήθηκαν οι δύο μετανάστες που βασανίστηκαν από τσιφλικάδες της Μανωλάδας, χωρίς ιατροδικαστική εξέταση, και με τους βασανιστές να κατηγορούνται για πλημμελήματα. Βασανίστηκαν και σύρθηκαν σαν τα ζώα από τις μηχανές των βασανιστών τους, οι οποίοι τους επιδείκνυαν σαν λάφυρο σε όλη τη Νέα Μανωλάδα Ηλείας. Τέσσερις μέρες μετά, οι δύο μετανάστες βρίσκονται ενώπιον του εισαγγελέα, διωκόμενοι για κακουργηματικές πράξεις (ζωοκλοπή από κοινού και απόπειρα ζωοκλοπής). Την ίδια ώρα οι βασανιστές, για τα «κατορθώματά» τους παραπέμπονται για πλημμελήματα http://www.tvxs.gr/v14770
Αν μοιάζουν αδιόρατες οι ομοιότητες ανάμεσα στις δύο αφηγήσεις, κάποια στοιχεία που επιτρέπουν μια προσπάθεια συνάρθρωσης είναι αυτά που αφορούν τον προβληματικό χαρακτήρα του λόγου περί συναίνεσης. Πού βρίσκονται τα όρια ανάμεσα στο σύννομο και το παράνομο, στο κοινωνικά αναμενόμενο και αποδεκτό και στο κοινωνικά καταδικαστέο.
Και στις δύο αφηγήσεις εκτυλίσσεται ένα τελετουργικό εξόντωσης του "ξένου" στο δημόσιο χώρο της πλατείας του χωριού. Και στις δύο αφηγήσεις οι έννοιες του θύτη και του θύματος, συγκεχυμένες όσο διαδρματίζονται τα γεγονότα, ξεκαθαρίζουν μέσα από τη θεσμική διαχείριση των συμβάντων. Στο χωριό του Βασιλιά, η εμπλοκή των κατοίκων του σε παράνομες δραστηριότητες παραμένει στη σιωπή της συνενοχής και ο ξένος εκδιώκεται αμετάκλητα: στις τελευταίες σκηνές η κοινότητα, συγκεντρωμένη στην είσοδο του νεκροταφείου για να μην επιτρέψει την ταφή του νεκρού ήρωα, μοιάζει να αποκαθάρεται από μια λυτρωτική βροχή που την περίμεναν καιρό, αποδίδοντας την ανομβρία στην παρουσία του ξένου.
Στο χωριό της Ηλείας, τα όρια τα βάζει ο θεσμικός χαρακτηρισμός του [αποδεδειγμένου] βασανισμού σε πλημμέλημα και της [εικαζόμενης] κλοπής σε κακούργημα· θύμα ο καταγγέλων κλοπή βασανιστής που πήρε το νόμο [του Λυντς] του στα χέρια του, θύτης αυτός που υπέστη το βασανισμό [θεωρούμενος] κλέφτης. Στο σημείο αυτό, εκεί που τα γεγονότα παράγουν αποτέλεσμα ως θεσμική αλήθεια, τα όρια μεταξύ σύννομης, κοινωνικής ανεκτής και εγκληματικής συμπεριφοράς παύουν να αποτελούν αντικείμενο διαπραγμάτευσης, ο θεσμικός λόγος δεν έχει ταλαντώσεις, ο νόμος "αναγνωρίζει" προϋπάρχουσα κοινωνική συναίνεση στον χαρακτηρισμό των γεγονότων. Οι διαφορετικοί ορισμοί, η δυνητική πολυσημία των γεγονότων υποκύπτει στην "φυσική τάξη των πραγμάτων", στο θέσφατο του νομικού ορισμού τους.
Στο χωριό της Ηλείας μάλιστα τα πράγματα ήταν ακόμα πιο εύκολα: "Τέσσερις μέρες μετά, δεν έχει κινηθεί ακόμα ιατροδικαστής ώστε να αποφανθεί για τα τραύματά τους, με τη δικαιολογία ότι δεν υπήρξε το σχετικό αίτημα από τους δύο μετανάστες, όταν αυτοί δεν είχαν καν δικηγόρο".
Όπως και ένα χρόνο πριν, όταν το μεροκάματο των αλλοδαπών που δούλευαν στα χωράφια της φράουλας, αυξήθηκε εντέλει και έγινε 25 ολόκληρα ευρώ! Με την υποχρέωση του εργοδότη να τους ασφαλίζει, να υποθέσουμε... *
---------------------------------------------------------------
[φωτογραφία: http://mnodaros.blogspot.com/2008_04_01_archive.html
*Τον περασμένο Απρίλη, οι αλλοδαποί εργάτες στην Μανωλάδα, που δούλευαν στα χωράφια της φράουλας με μεροκάματο 22 ευρώ, χωρίς να τους προσφέρονται ούτε τροφή ούτε στέγη ούτε καν νερό, κήρυξαν απεργία, με αίτημα να γίνει 30 ευρώ το μεροκάματο. Κατά τη διάρκεια μιας εκδήλωσης συμπαράστασης που οργανώθηκε από το ΠΑΜΕ και το ΚΚΕ Ηλείας, οι παραγωγοί εργοδότες επιτέθηκαν και ξυλοκόπησαν άγρια και αδιακρίτως αλλοδαπούς της περιοχής και τους συμμετέχοντες στην εκδήλωση.
"Κάποιοι -όπως καταγγέλλεται- έριξαν μέχρι και μασούρια με δυναμίτη (!) στην κεντρική πλατεία του χωριού, ενώ λίγο αργότερα, οπλισμένοι με καραμπίνες «αγανακτισμένοι» παραγωγοί φράουλας άρχισαν να εισβάλλουν στους καταυλισμούς, να πυροβολούν στον αέρα και να δέρνουν τους αλλοδαπούς ζητώντας τους να επιστρέψουν στην εργασία τους και να σπάσουν την απεργία. «Ηρθαν κάποιοι έξω από την καλύβα μας στις 4 το πρωί, πυροβόλησαν στον αέρα και άρχισαν να χτυπούν με σίδερα την καλύβα, βρίζοντας και απειλώντας για να γυρίσουμε στα χωράφια. Κάποιοι έφαγαν πολύ ξύλο. Αλλοι αναγκάστηκαν να τρέξουν και να κρυφτούν σαν τα αγρίμια στους διπλανούς λόγγους», κατήγγειλε στην «Ε» ένας εκ των εργατών από το Μπανγκλαντές"

8 σχόλια:

  1. καλημέρα.
    δεν θέλω να κάνω δυσοίωνες προβλέψεις, αλλά νομίζω ότι το πογκρόμ μόλις άρχισε.
    έχουμε να δούμε πολύ χειρότερα ακόμα και με την ηθική κάλυψη της κοινής γνώμης...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. καλημέρα κι από εμένα.
    κάπως έτσι έχουν τα πράγματα και χρειάζεται πολλή δουλειά, αν όχι για να αντιστραφεί τουλάχιστον για να επιβραδυνθεί η πορεία

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. to pogrom exei arxisei edo kai poly kairo, me tin ithiki kalypsi pollon, symperilambanomenon kai autoapokaloumenon egklimatologon.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Είναι αλήθεια ότι ο ορισμός του μεταναστευτικού φαινόμενου ως «εισβολή» και μάλιστα στιγματισμένη από την «εγκληματικότητα» σχεδόν μονοπωλεί το δημόσιο λόγο αλλά νομίζω ότι δεν ζούμε ακόμα πραγματικά φαινόμενα πογκρόμ, με την έννοια της μαζικής και οργανωμένης βίας ως κανονικοποιημένης απάντησης στην «εισβολή». Ελπίζω να μην τα ζήσουμε, όσο κι αν η μέχρι τώρα πορεία δεν αφήνει μεγάλα περιθώρια αισιοδοξίας. Αλλά όσο υπάρχουν ακόμα κοινωνικές υποδοχές όπου παράγεται ένας άλλος λόγος, όσο υπάρχουν ακόμα αντιστάσεις, ας πούμε ότι υπάρχουν ακόμα "φωλιές νερού να συντηρούμε μέσα στις φλόγες" των σύγχρονων ανθρωποφαγικών κοινωνιών -για να αναφερθώ σ' αυτόν τον υπέροχο στίχο του Μανώλη Αναγνωστάκη.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. δεν υπάρχει άλλος τρόπος να δεις την οργανωμένες θεσμικές και μη απόπειρες διώξεων.
    και αναφέρομαι στο νέο προεδρικό διάταγμα και στην ύπουλη τροπολογία σε άσχετο νομοσχέδιο (του Υπουργείου Δικαιοσύνης που αφορά την Ιατροδικαστική υπηρεσία και τους χρήστες Ναρκωτικών), με την οποία δίνεται η δυνατότητα για κράτηση των άτυπων μεταναστών για διάστημα από 6 έως 12 μήνες(ήταν τρεις). καθώς και τις γενικότερες δηλώσεις Μαρκογιαννάκη περί 100 απελάσεων τη ημέρα.
    και τοποθετώ την έναρξη του πογκρόμ στην περασμένη Πέμπτη που είχαμε μαζικές προσαγωγές και βία από αστυνομία και "αγανακτισμένους πολίτες" στις πλατείες Αττικής και Αγ.Παντελεήμονα, τη Λιοσίων (σε εκδιδόμενες αφρικάνες), στο Εφετείο και στο πάρκινγκ-πάρκο.
    σε συνδυασμό με τα γεγονότα της Μανωλάδας (που δεν φαίνονται προσχεδιασμένα, αλλά είναι ενδεικτικά του κλίματος) νομίζω ότι είμαστε ήδη σε πόλεμο...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. to oti i bia enantia stous metanastes kai alles meionotites einai pio orati simera de simainei oti einai kanourio fainomeno. einai isos arketi mia matia stis ellinikes fylakes kai ti synthesi tou kosmou pou sapizei piso apo ta kagkela apo tote pou i metanasteusi onomastike 'problima' sti xora mas.

    i kseftila tis ellinikis akadimaikis koinotitas -ki edo eytyxos yparxoun kapoies aptes eksaireseis ston kanona- einai oti parakolouthei apathis i akoma kai symmetexei energa stin oli istoria. oute auto einai kanourio fainomeno, oute fysika elliniki prototypia.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. kai na min ksexname oti mas erxontai syntoma kai oi 'ordes ton brazilianon', opos paratirise idi apo persi enas apo tous magistrous tis ellinikis egklimatologias.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Εντάξει. Τα γεγονότα γίνονται γνωστά ως τέτοια μέσα από αφηγήσεις. Και ως αφηγήσεις μεταφέρουν ως ουσία αυτό που ο αφηγητής θέλησε ή μπόρεσε να δει. Στη Μανωλάδα δεν ήμουν παρών ώστε να έχω άποψη για το βασανιστήριο και την ζωοκλοπή. Από την άλλη όμως πιστεύω ότι η συντριπτική πλειοψηφία που σπεύδει να πάρει θέση για το γεγονός, επίσης δεν ήταν παρούσα στο γεγονός. Θα μπορούσαμε λοιπόν να πούμε ότι ο καθένας γράφει και λέει ό,τι του κατέβει στο κεφάλι, και να τελειώσουμε γι' ακόμα μια φορά εδώ; Όχι.
    Ενδεικτικότερα της κατάστασης που περιγράφεται στα σχόλια, είναι τα διλήμματα τα οποία φαίνεται ότι οφείλουμε να ακολουθούμε προκειμένόυ να γινόμαστε αντιληπτοί ως "εντός θέματος". Το Δεκέμβρη ήταν "ζωή ή βιτρίνα", τώρα γίνεται "ρατσισμός ή ζωοκλοπή". Δηλαδή, αν δεν υπήρχαν ζωοκλοπές δεν θα υπήρχε κανένα τέτοιο γεγονός; Ή για να το δούμε αντίθετα, στην Κρήτη που οι ζωοκλοπές είναι συνηθισμένο φαινόμενο, θα έπρεπε να περιμένουμε να δούμε έλληνες ζωοκλέφτες κρεμασμένους στις πλατείες των χωριών; Είμαστε εντάξει δηλαδή με τους όρους του διαλόγου; Είμαστε εντάξει με την κατάσταση που διαμορφώνεται; Ή μήπως έχουν ευθύνη γι΄αυτό πάλι πρωτίστως οι εγκληματολόγοι (έστω αυτο-αποκαλούμενοι);
    Όπως η χούντα σε αυτή τη χώρα δεν ήρθε - ούτε έφυγε - ακολουθώντας τη λογική του ημερολογίου (δηλαδή από τη μια μέρα στην άλλη), έτσι και ο ρατσισμός δεν είναι φαινόμενο που προκαλείται από εισβολές ή παρανομίες. Εξαιτίας αυτών όμως μπορεί να νομιμοποιηθεί. Άρα είναι ουσιώδες να αναρωτιώμαστε όσο περισσότερο φωναχτά μπορούμε τι σημαίνει καταρχάς "εισβολή" και τι "παρανομία". Και όσο προσπαθούμε να ξεκαθαρίσουμε αυτά, να μην ξεχνάμε ότι ο άνθρωπος παραμένει άνθρωπος ακόμα και στα δύσκολα. Στα εύκολα είμαστε όλοι οι καλύτεροι.


    είναι ενδεικτικότατα του κλίματος τα που φαίνεται ότι πρέπει να ακολουθούμε στις μέρες μας.

    ΑπάντησηΔιαγραφή